ตุง

ตุง หรือ ธุง

ตุง คือ ธงแขวนแบบหนึ่งในศิลปะล้านนา พบเห็นได้ในภาคเหนือของประเทศไทย ทำด้วย ผ้า ไม้ โลหะ ด้าย หรือกระดาษ เป็นรูปแถบยาว ห้อยลง ใช้ประดับ หรือประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อ โดยมีหลากหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับพิธีกรรมที่ใช้ตุง

คติความเชื่อ ธุง เป็นเครื่องประกอบพิธีกรรมสำคัญของชาวอีสานมาอย่างยาวนาน เชื่อกันว่าสามารถใช้ป้องกันสิ่งเลวร้ายหรือสิ่งไม่ดีที่มองไม่เห็น ภูตผีวิญญาณต่างๆ ที่จะมารบกวนงานบุญ หากเห็นธุงแล้วจะถอยออกไป พร้อมกันนั้น ยังเป็นการบอกกล่าวบวงสรวงเทพยดาในพื้นที่ว่ามีการทำบุญ และมีพิธีการสำคัญให้มาช่วยปกป้องคุ้มครอง

การสร้างมูลค่าของธุงใยแมงมุมในภาคอีสาน

ปัจจุบันมีหลายพื้นที่ที่ได้นำวัฒนธรรมมาสร้างมูลค่า จัดแสดงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและสร้างรายได้ให้เกิดขึ้นกับชุมชน ในงานมาฆปูรมี ณ พระธาตุยาคู ตำบลหนองแปน อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งมีเอกลักษณ์อันโดดเด่น เป็น “ทะเลธุงใยแมงมุม” สีสันสดใสงดงาม ผูกเป็นธงยาวกับเสาไม้ไผ่ เรียงกันเป็นทางยาวสุดสายตา มีพระธาตุยาคูตั้งเป็นฉากสง่างามอยู่เบื้องหลัง

ธุงใยแมงมุมหลากสีเหล่านี้ สะท้อนความเชื่อของพื้นที่ในชุมชน โดยมีลักษณะสำคัญคือ ธุงใยแมงมุม ทำด้วยเส้นด้ายหรือเส้นไหมผูกคล้ายใยแมงมุม ทั้งประเภทสี่ด้านหรือหกด้าน ทำมาจากเส้นไหมหรือเส้นด้ายที่มีหลากหลายสีสันมัดกับไม้ไผ่ที่เหลาแล้ว แต่จะกำหนดขนาด มัดและม้วนจนเป็นวงรอบคล้ายใยแมงมุมที่โยงไปโยงมา การที่แมงมุมมีใยนี่เองที่ชาวบ้านใช้แทนการเชื่อมโยงวิญญาณ บุญกุศล ไปสู่ภพหลังความตายได้ โดยเป้าหมายคือสวรรค์นั่นเอง เมื่อเสร็จแล้วก็นำมาร้อยเข้าด้วยกันกลายเป็นสายเดียวกันหรือตามรูปแบบต่างๆ ที่ออกแบบให้สวยงาม แล้วนำไปตกแต่งมณฑลพิธีหรือพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์

ตุงทั่วไป มี 15 ประเภท

1.ตุงช่อ หรือตุงจ้อ

2.ตุง 12 ราศี หรือตุง 12 นักษัตร

3.ตุงไส้หมู

4.ตุงผ้า (ตุงทอหรือไย)

5.ตุงแดง

6.ตุงร้อยแปด

7.ตุงค่าคิง

8.ตุงเปิ้ง

9.ตุงไชย

10.ตุงสามหาง

11.ตุงเหล็ก-ตุงตอง